Al 43 jaar is het lied "Gute Nacht Freunde" van Reinhard Mey de begin- en eindtune van het radioprogramma "Met het Oog op Morgen". Maar hoe lang nog?
Het lied is misschien niet de bekendste, maar in ieder geval de meest gedraaide tune in de geschiedenis van de Nederlandse radio.
Naast liefhebbers van het lied waren er ook altijd tegenstanders. In het begin was de Duitse taal voor sommigen lastig, tevens werd het verheerlijken van roken en drinken als ongepast gezien. Met het toenemen van de kennis over de gevaren van roken werd ook de weerstand tegen "eine Zigarette" groter. Is het nog wel gepast om een maatschappelijke ramp - waardoor alleen al in Nederland jaarlijks 20.000 rokers door hun verslaving overlijden - iedere avond 2 keer als een gezellig sfeertje neer te zetten?
Op maandag 12 augustus 2019 plaatste dagblad Trouw een ingezonden brief van Frans Koevoets, waarin hij deze gewetensvraag aan de orde stelde. De redactie van het radioprogramma had begrip voor zijn standpunt, maar durfde toch niet met "eine Zigarette" als traditie te breken.
Hiermee is de discussie natuurlijk niet afgelopen. De "Rookvrije Generatie" is inmiddels een bekend begrip geworden, en daarmee ook het besef dat we als volwassenen het goede voorbeeld moeten geven en niet een dodelijke verslaving moeten neerzetten als een romantische sfeervolle gezelligheid.
Wij hopen dat de redactie van Met het Oog op Morgen niet gaat zitten wachten tot het een Zwarte Pietendiscussie is waarvan de uitkomst eigenlijk al vaststaat.
Benieuwd wat Reinhard Mey er zelf van zou vinden, die is overigens 40 jaar geleden zelf al gestopt met roken. Hieronder een verdere toelichting van Frans Koevoets op zijn initiatief:
Lied
Waar komt mijn motivatie vandaan?
Ik ben theoloog. Een theoloog is iemand die zich bezighoudt met wat mensen ten diepste raakt in hun leven. Hij houdt zich bezig met hun motivatie, met hun diepste gevoelens over hoe in het leven te staan, samen met de andere mensen. Samen proberen mensen daar zin aan te geven. Dat gaat ook over hoe zij samen om anderen geven. Het goede leven is het doel.
Ten diepste gaat het over: Hoe brengen wij mensen het er hier op aarde met elkaar vanaf? Hoe laten we alles na aan onze kinderen. Hoe laten we hen toekomst? Het gaat om innerlijke motieven en beweegredenen bij het handelen door die mensen. Daar houdt een theoloog zich mee bezig. Zo kent hij de mensen. Over God weet hij net als de andere mensen niet veel. Hij weet meer dan een ander over hoe ‘’de’’ mensen daarover denken. Naast theologie is er geen andere menswetenschap, die zich zo diep met het verlangen en dromen van mensen bezighoudt. Daarbij wordt een theoloog geholpen door heel veel kennis van troost en empathie. De theologie bestudeert een praktijk van zingeving en troost van 2000 jaar christendom. En daarnaast de praktijk van andere godsdiensten en filosofieën. Daar kan hij zonodig uit putten.
Ik sluit in mijn werk als ritueelbegeleider, als voorganger bij uitvaarten, als oecumenisch pastor, altijd aan bij de wensen en verlangens van mensen aan als zij onnoemelijk leed meemaken. Daarnaast ben ik er speciaal voor de ouderen. Ik word geroepen door mensen als zij een naaste gaan verliezen of verloren hebben, veelal door kanker. Of soms door de ernstige zieke zelf. Mijn kennis komt ten goede aan betrokken psychosociale hulpverlening aan mensen in grote nood. In 2017 overleden ruim 19.400 mensen als gevolg van aandoeningen gerelateerd aan roken. Niet alleen longkanker, maar ook veel andere vormen van kanker zijn aan roken gerelateerd.
Navrant is het dan te moeten constateren dat veel van de aan roken verslaafde mensen meermaals gepoogd hebben van het roken af te komen, maar dat bewezen is dat sigarettenfabrikanten juist gepoogd hebben de verslaving erger te maken door extra verslavende toevoegingen in de sigaretten om meer sigaretten te kunnen verkopen. Roken wordt nog steeds voorgesteld als ‘’vrije keuze’’ en ‘’onschuldig’’. Juist daartegen kom ik uit medemenselijkheid in verweer. Roken is verslavend. Dat is al heel lang bekend. De reclame van de tabakslobby stelt het anders voor. Het door de tabakslobby geschetst beeld van roken is zeer misleidend.
Tot in de hoogste regionen van de Nederlandse politiek zitten mensen, die daaraan meewerken. Dat zijn soms mensen van wie je het niet verwacht. Denk aan de rol van een bekende CDA-voorman daarin. Ik vind zijn rol onbegrijpelijk. Hij (was of )is commissaris bij Philip Morris, een machtige sigarettenfabrikant. Deze prominente CDA-er was voorheen nota bene minister van Volksgezondheid. En dan toch buigen voor de verlokkingen van het geld: Geld is blijkbaar de god in onze maatschappij.
In onze maatschappij moeten mensen op de eerste plaats komen en niet het binnenhalen van geld, zoals het nu lijkt. Ik wil niemand iets afpakken, ik wil mensen juist iets geven. Als het kan: toekomst. Elke keer als er succes is in het terugdringen van roken als vanzelfsprekendheid in het publieke terrein is dat een overwinning voor medemenselijkheid t.a.v. mensen die tegen hun wil verslaafd zijn geworden. Naast negatieve kreeg ik ook veel positieve reacties. Na afloop van een kerkdienst in Arnhem greep bijv. een vrouw met een betraand gezicht mijn hand en zei: ‘’Dank u! Ik heb longkanker, ik heb nog maar één long. Dank u, dat u meedenkt met ons mensen, die door het roken getroffen zijn. Ik was me veel te laat bewust van de risico’s die aan roken verbonden zijn’’.
Het lied is slechts een uiting van iets wat zich in de maatschappij voordoet. Veel mensen zijn begonnen met roken in een maatschappij waarin roken normaal gevonden werd. Ik kan er zelf over meepraten. Mijn vader is, toen ik jong was, aan longkanker overleden. Na zeer aan roken verslaafd te zijn geweest stierf hij, net als zovelen, die ook toen al gewaarschuwd werden door dr. Meinsma. Dr. Meinsma was een roepende in de woestijn. Een zwaar gehavend gezin met jonge kinderen bleef achter. Kort voor zijn dood verloren hij en mijn moeder hun 18-jarige dochter Betty, eveneens aan kanker. Nooit meer scheen de zon in dat gezin. Kerstmis was voorgoed anders.
