Om de kans op fouten rond leeftijdsverificatie bij tabaksverkoop te verminderen, zijn er automaten geïntroduceerd die de leeftijd van de klant kunnen inschatten.
Vanaf 1 juli 2024 zal het aantal verkooppunten van tabak sterk verminderen. Tabak is dan alleen nog verkrijgbaar bij tabaksspeciaalzaken en tankstations. Door deze vermindering zal het aantal tabaksklanten bij de overgebleven verkooppunten met tabaksvergunningen erg toenemen, wat een grotere kans op fouten rond het identificeren van de leeftijd van de koper met zich meebrengt.
Om dit probleem te verhelpen zijn er zogenaamde NIX18-automaten geïntroduceerd, die op basis van een gezichtsscan iemands leeftijd kunnen schatten. Dit moet de leeftijdsverificatie bij tabaksaankopen makkelijker maken voor medewerkers. Boetes voor het overtreden van de leeftijdsregels voor tabaksverkoop kunnen namelijk zorgen voor hoge boetes of zelfs het stopzetten van de tabaksverkoop.
In heel Nederland zijn er nu zo'n honderd van deze apparaten in gebruik. De schatting van de leeftijd van een klant vindt plaats op basis van kenmerken van het gezicht, zoals de huid en rimpels. Als het apparaat inschat dat de klant ouder is dan 25 jaar, kan de medewerker doorgaan met de verkoop. Zo niet, dan zal de klant diens leeftijd moeten verifiëren met een identiteitsbewijs. Hierbij kijkt het apparaat alleen naar de geboortedatum, die wordt vergeleken met de foto van het gezicht op het document.
Zoals gebruikelijk bij de introductie van een nieuw apparaat, is het voor de klanten wel even wennen. Zo kunnen er vragen gesteld worden over wat er met de gegevens van de gezichtsscans zal gebeuren. Theo Snijders, CEO van H@nd, het bedrijf achter de automaten, benadrukt dat de automaten tot stand zijn gekomen in samenwerking met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), verschillende privacy-waakhonden en juristen.
De gegevens die de automaat waarneemt worden dan ook gelijk verwijderd uit het geheugen nadat de verificatie heeft plaatsgevonden. Er kan dus geen enkele relatie worden gelegd tussen de transactie en de scan, zo benadrukt Snijders. Zo wordt de privacywetgeving strikt nageleefd. Daarnaast is niemand verplicht om zo'n gezichtsscan uit te voeren.
